Những điều có thể làm bạn ngỡ ngàng về hiện tượng nhật thực
Hiện tượng nhật thực sẽ xảy ra khi Mặt Trăng thẳng hàng và nằm ngay chính giữa Mặt Trời và Trái Đất. Đó là khái niệm khoa học về hiện tượng nhật thực. Nhưng để xảy ra hiện tượng này là điều không hề dễ dàng. Có những điều có thể sẽ làm bạn mở mang tầm mắt với hiện tượng nhật thực.
Những điều thú vị khiến bạn bất ngờ về hiện tượng nhật thực
Nhật thực không luôn luôn xảy ra vào mọi lần “trăng mới”
Người ta đã tìm ra được độ nghiêng của Mặt Trăng so với mặt phẳng chứa Mặt Trời và Trái Đất (còn gọi là mặt phẳng hoàng đạo). Nhưng Mặt Trăng nghiêng 5 độ so với độ nghiêng của mặt phẳng này. Thế nên hiện tượng nhật thực không phải luôn luôn diễn ra mỗi khi có trăng non. Bởi vì đường biểu kiến mà Mặt Trời để lại trên thiên cầu chính là mặt phẳng hoàng đạo đã nói ở trên. Đây chính là cơ chế căn cứ của hệ tọa độ hoàng đạo.
Vì những lí do trên, có khi Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời thẳng hàng. Nhưng hiện tượng nhật thực lại không diễn ra. Bởi vì điều này đòi hỏi thêm hai điều kiện nữa.
Điều kiện đầu tiên là đối với các giao điểm tạo bởi hai mặt phẳng gồm mặt phẳng quỹ đạo Mặt Trăng và mặt phẳng hoàng đạo. Tại các giao điểm này, Mặt Trăng không được ở vị trí quá cao và cũng không quá thấp, phải “vừa đủ” để thẳng hàng và che khuất Mặt Trời.
Điều kiện thứ hai là Mặt Trời phải ở gần giao điểm Mặt Trăng (khi quan sát biểu kiến). Đơn giản hơn, đó là khi Mặt Trăng và mặt Trời có cùng một giá trị hoàng kinh (kinh tuyến hoàng đạo) hoặc xích kinh khi quan sát từ Trái Đất.
Nhật thực toàn phần hoàn toàn dễ diễn ra
Dù thường xuyên có những thông tin nói rằng nhật thực toàn phần rất hiếm khi xảy ra, tuy vậy hiện tượng này không phải quá hiếm gặp.
Trung bình, sau mỗi khoảng 18 tháng, nhật thực toàn phần lại có thể được nhìn thấy tại một nơi nào đó trên Trái Đất. Điều này cũng có nghĩa, về mặt lý thuyết, một người có thể quan sát được nhật thực toàn phần tới 2 lần chỉ trong vòng 3 năm.
Nhật thực toàn phần xảy ra trung bình sau mỗi 18 tháng/lần. Thế nhưng, không phải ai cũng từng có cơ hội quan sát nhật thực toàn phần.
Thế nhưng điều này chỉ là lý thuyết bởi mỗi lần nhật thực toàn phần xảy ra, nó chỉ được quan sát bởi một vùng rất nhỏ trên Trái Đất. Vậy nên, nếu bạn chỉ sống tại một thành phố, phải mất rất nhiều năm để bạn có thể chứng kiến một lần nhật thực, đặc biệt là nhật thực toàn phần.
Nếu thiếu may mắn hơn, thành phố mà bạn sinh sống thậm chí chẳng khi nào có cơ hội nhìn ngắm nhật thực toàn phần. Thực tế là có một số điểm trên bề mặt Trái đất có thể không thấy nhật thực toàn phần trong suốt 36 thế kỷ.
Trung bình trong năm, số lần nguyệt thực luôn ít hơn nhật thực
Mặt phẳng quỹ đạo của Mặt Trăng và của Trái Đất mỗi năm cắt nhau tại các điểm nút lên và nút xuống của quỹ đạo. Vì vậy, một năm có thể quan sát ít nhất 2 lần nhật thực và nhiều nhất là 5 lần.
Tuy vậy, trên thực tế số lần nguyệt thực thường được quan sát và ghi nhận nhiều hơn nhật thực. Lý do là bởi thời gian diễn ra Nhật thực thường rất ngắn. Điều này là do bóng Mặt Trăng chiếu lên Trái Đất rất nhỏ và di chuyển nhanh. Trong khi đó, thời gian diễn ra Nguyệt thực khá dài do bóng Trái Đất rộng.
Không được quan sát nhật thực bằng mắt thường
So với các hiện tượng thiên văn khác, việc quan sát nhật thực khá đơn giản. Bởi vì không cần phải dùng đến kính thiên văn. Người quan sát chỉ cần một tầm nhìn đủ lớn. Và bầu trời quang mây để có thể nhìn thấy Mặt Trời.
Trong quá trình diễn ra nhật thực, bức xạ từ ánh sáng Mặt Trời có thể tác động xấu tới mắt. Bởi vì thời gian quan sát lâu hơn bình thường. Do vậy, người xem không nên quan sát Mặt Trời bằng mắt thường trong thời điểm diễn ra nhật thực.
Người dân cũng không nên sử dụng các thiết bị viễn vọng. Đó có thể là kính thiên văn, ống nhòm,… Để quan sát trực tiếp Mặt trời. Bởi chúng có thể làm tăng đáng kể cường độ bức xạ tiếp xúc với mắt.
Xem thêm tin tức thú vị về Khoa học – Tự nhiên tại đây.
Trích dẫn từ vietnamnet.vn
Hồng Minh